Là nợ phải trả, trái phiếu doanh nghiệp không là phao cho Trường Quốc tế Mỹ Việt Nam

Khó khăn tài chính chồng chất

Gần 1.400 học sinh của Trường Quốc tế Mỹ Việt Nam (AISVN) phải nghỉ học ngày 18/3/2024 để AISVN tập trung tìm kiếm giải pháp giải quyết tình hình khó khăn về tài chính, cũng như hoạch định lại các chính sách nhằm đảm bảo lợi ích của toàn thể học sinh hiện tại.

Bà Nguyễn Thị Út Em, Chủ tịch Hội đồng trường, thừa nhận với báo giới rằng trường đang gặp vấn đề về tài chính và không thể trả lương cho giáo viên và nhân viên trong nhiều tháng qua. Dù lãnh đạo trường đã nỗ lực tìm giải pháp, nhưng vấn đề vẫn không được giải quyết.

Theo thông tin từ Bảo hiểm xã hội TP.HCM, tại thời điểm hết tháng 1/2024 AISVN là một trong các đơn vị nợ BHXH trong suốt 9 tháng, với số tiền chậm đóng lên đến gần 202 triệu đồng.

Trường Quốc tế Mỹ Việt Nam có trụ sở tại số 220 Nguyễn Văn Tạo, xã Long Thới, huyện Nhà Bè, TP.HCM, trải dài trên một khuôn viên rộng lớn, lên đến 6,5 ha. 

Trường hiện nay có hơn 1.300 học sinh, trong đó có khoảng 90% là người Việt Nam và phần còn lại đến từ 21 quốc gia khác. Trường có định hướng theo mô hình quốc tế phổ thông liên cấp, từ cấp mẫu giáo đến lớp 12, và không có giới hạn về số lượng học sinh Việt Nam. Mục tiêu hoạt động của trường là phi lợi nhuận, tập trung vào việc cung cấp một môi trường học tập quốc tế cho học sinh.

Đây là một trong những trường có học phí cao nhất cả nước, với mức học phí từ lớp tiểu học đến trung học phổ thông dao động từ 512 triệu đồng đến 724 triệu đồng.

Bên cạnh đó, để con em được tham gia vào bậc dự bị tiểu học của trường năm học 2023 - 2024, chỉ tính riêng học phí nếu đóng 1 lần trước ngày 30/06/2023 đã là 350 triệu đồng (không bao gồm chi phí phụ trợ, đồ dùng học tập).

AISVN được bắt đầu xây dựng năm 2009 với tổng vốn đầu tư lên đến 1.500 tỷ đồng. Chủ đầu tư ban đầu là Công ty TNHH Quản trị Tài nguyên Tri thức, được thành lập vào năm 2010, do bà Út Em và các cổ đông Hồ Quang Tri, Hồ Quang Trung sở hữu, với tỷ lệ lần lượt là 80%, 0,1% và 19,9%.

Tài nguyên Tri thức hiện đóng trụ sở tại Lô 14, Công viên phần mềm Quang Trung, phường Tân Chánh Hiệp, quận 12, TP.HCM. Hồi tháng 5/2020, Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) thông báo với Tài nguyên Tri thức và bà Nguyễn Thị Út Em về việc thu giữ 5.646 m2 đất và tài sản gắn liền với đất tại lô số 14, Công viên Phần mềm Quang Trung, quận 12, TP.HCM để xử lý thu hồi nợ. Lô đất kể trên sau đó được SCB đưa ra đấu giá với giá khởi điểm là 191 tỷ đồng.

Khất nợ trái phiếu đến hạn

Công ty CP Giáo dục Quốc tế Mỹ (AIS) hiện là đơn vị điều hành của AISVN, doanh nghiệp được thành lập năm 2018, trụ sở tại TP.HCM. Ngành nghề kinh doanh chính của công ty chủ yếu tập trung vào lĩnh vực giáo dục. Tại thời điểm thành lập, công ty có vốn điều lệ 50 tỷ đồng, gồm 3 cổ đông sáng lập là bà Nguyễn Thị Út Em nắm 90% vốn, ông Hồ Quang Trung nắm 9,9% và ông Hồ Quang Tri nắm 0,1%.

Chỉ 2 tuần sau, vốn điều lệ Công ty đột ngột tăng vọt lên 1.000 tỷ đồng, cơ cấu cổ đông lúc này không được tiết lộ. Bà Nguyễn Thị Út Em hiện là người đại diện theo pháp luật kiêm Chủ tịch HĐQT công ty.

Thông tin từ Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội cho thấy, Công ty CP Giáo dục Quốc tế Mỹ (AIS) đã có 2 lần huy động vốn từ trái phiếu, thu về 500 tỷ đồng. 

Hồi đầu năm 2022, CTCP Giáo dục quốc tế Mỹ AIS đã phát hành lô trái phiếu AIECH2223001 trị giá 250 tỷ đồng, đáo hạn ngày 26/7/2023. Lãi suất cố định 11,5%/năm.

Hoạt động thanh toán lãi trái phiếu của AIS diễn ra bình thường cho đến tháng 7/2023, đơn vị này thông báo gia hạn thời gian tất toán lô trái phiếu trên thêm 6 tháng, đến 26/1/2024 với lãi suất điều chỉnh là 12%/năm. Tổng mệnh giá còn đang lưu hành là 200 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp còn lô trái phiếu AIECH2224002 phát hành ngày 8/9/2022, kỳ hạn 2 năm, lãi suất cố định 10,5%/năm. Tổng giá trị theo mệnh giá đang lưu hành gần 318 tỷ đồng. CTCP Chứng khoán Dầu khí (PSI) là đại lý lưu ký thanh toán cho lô trái phiếu này.

Đáng chú ý, liên quan đến lô trái phiếu này, ngày 20/9/2023, Chứng khoán Dầu khí cho biết doanh nghiệp đã không thanh toán đầy đủ đúng hạn tiền lãi vào ngày đến hạn thanh toán và không thể khắc phục được trong thời hạn 7 ngày làm việc kể từ ngày đến hạn.

Dữ liệu cho thấy, trong năm 2018 nhưng AIS đã ghi nhận 108,2 tỷ đồng doanh thu thuần. Tổng tài sản cuối năm 2018 của AIS là 3.987 tỷ đồng; vốn chủ sở hữu 1.468 tỷ đồng, nợ phải trả chiếm 2.519 tỷ đồng, trong đó nợ vay dài hạn 2.079 tỷ đồng.

Do sử dụng đòn bẩy tài chính lớn nên AIS phải gánh chi phí lãi vay lên đến 66,3 tỷ đồng, "bào mòn" lợi nhuận đạt được, khiến doanh nghiệp này lỗ sau thuế 24,5 tỷ đồng.

Sang năm 2019, doanh thu thuần tăng mạnh lên 439,5 tỷ đồng, tuy nhiên lợi nhuận cuối năm vẫn khá hạn chế với 19,7 tỷ đồng do gánh nặng chi phí vận hành, lãi vay. Vốn chủ sở hữu thời điểm này của AIS tăng nhẹ, đạt 1.487 tỷ đồng, nhưng nợ phải trả cũng tăng lên với 2.745 tỷ đồng.

Sang năm 2020, AIS tiếp tục sử dụng các đòn bẩy tài chính ở mức cao. Thời điểm 31/12/2020, nợ phải trả của AIS đã lên 3.056 tỷ đồng, nợ vay dài hạn 2.189 tỷ đồng, nhưng vốn chủ sở hữu giảm còn 965,6 tỷ đồng và AIS cũng ghi nhận khoản lỗ kỷ lục 334 tỷ đồng.