Sách: Điện Biên Phủ qua góc nhìn người lính, những người tham gia vào công cuộc tái thiết

Nhân kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ (1954 - 2024), Nhà xuất bản Trẻ phát hành bộ sách tuyệt đẹp với thiết kế bìa đồng bộ của họa sĩ Mai Quế Vũ. Khác với công trình nghiên cứu đồ sộ về lịch sử, bộ sách có nội dung tuyển chọn, trình bày hiện đại rõ ràng, bìa mềm, độ dày vừa phải, hướng đến bạn đọc trẻ và các tủ sách cơ quan, doanh nghiệp.

Bộ sách Điện Biên Phủ quy tụ tác phẩm của nhiều tác giả nổi tiếng: Hữu Mai, Lưu Trọng Lân, Trần Thái Bình, Nguyễn Huy Tưởng, Hoàng Minh Phương… Sự đa dạng về thể loại (tiểu thuyết, thư từ, bài viết, ghi chép lịch sử) đã giúp bộ sách dễ tiếp nhận đối với nhiều đối tượng.

Bốn năm sau và những trang viết về Điện Biên là tác phẩm của Nguyễn Huy Tưởng, do chính con trai ông là Nguyễn Huy Thắng biên soạn và chú dẫn. Nguyễn Huy Tưởng là người dẫn đoàn nhà văn đầu tiên lên Điện Biên Phủ (“Tổ Điện Biên”) kể từ sau ngày chiến sự; tham gia vào mọi công việc lao động thường nhật của các chiến sĩ xây dựng mảnh đất Tây Bắc lịch sử này. Tác phẩm được thai nghén chính trong cái khó khăn, vất vả của một đời sống xây dựng chuyên cần, vị lai, không ngưng nghỉ một phút giây nào ấy.

Nội dung cuốn sách cơ bản được tổ chức thành hai phần: tiểu thuyết Bốn năm sau kể về công cuộc tái thiết Điện Biên của các chiến sĩ sư đoàn 316, bốn năm sau ngày giải phóng (tác phẩm đạt Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học - nghệ thuật) và những trang nhật ký của tác giả, cùng thư từ gửi về cho gia đình, bạn bè văn nghệ trong chuyến đi thực tế dài hơn bốn tháng (8 - 12/1958) ở Điện Biên. 

Tác phẩm cho thấy rõ một điều rằng tiếp theo chiến thắng “chấn động địa cầu” là những câu chuyện hậu chiến: Những con người lao động kiến thiết quên mình, những số phận éo le điển hình của giai đoạn đặc thù đó, những đấu tranh âm thầm, bền bỉ trong nhận thức nhằm gìn giữ thành quả cách mạng. Tất thảy công cuộc gian nan này của đất và người Điên Biên thời bình khi họng pháo đã im tiếng, ở trạng thái “giữa hoang vu và bàn tay con người”, mà chính vì thế vẫn mang “một sức hấp dẫn lạ lùng”.

Điểm nhấn của tác phẩm này chính là những trang nhật ký và thư gửi từ Điên Biên của nhà văn Nguyễn Huy Tưởng: Mỗi dòng chữ đều cho thấy phẩm chất chân thành của một nhà văn trong công cuộc kiến thiết tổ quốc, với tất cả sự hối hả bức thiết của việc đằm mình trong thực tế để sống và viết.

Hoa ban đỏ là tác phẩm nổi tiếng của nhà văn Hữu Mai. Chuyện kể về Bảy, cậu trai mới 12 nhưng vì phẫn nộ trước tội ác của giặc, cậu đã khai lên 14 để theo chị ruột là Tấm làm chiến sĩ du kích. Cậu tham gia phục vụ chiến dịch Điện Biên Phủ và vận dụng kinh nghiệm đào hầm ở địch hậu vào việc đào chiến hào ngầm đánh lấn, góp phần lập nên chiến công lịch sử. Trong khi đó, chị cậu đã cứu và đem lòng yêu anh Phương, rồi có với anh nhiều kỷ niệm và hẹn ước bên rừng hoa ban Tây Bắc... 

Hoa ban đỏ vừa là bức tranh tái hiện Chiến thắng Điện Biên Phủ "lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu", vừa là câu chuyện về những con người đã hy vọng, đã chiến đấu, đã yêu và đã hi sinh cho đất nước mình. Cuốn sách cũng là kịch bản cho bộ phim cùng tên năm 1994 đã chiếm trọn trái tim nhiều khán giả.

Điện Biên Phủ - Thời gian và Không gian là câu chuyện độc đáo về Điện Biên Phủ thông qua lời kể của nhiều thế hệ: Đại tá Quý là người chiến sĩ đã từng vào hầm chỉ huy tướng de Castries ngày trước. Cô Thanh là thế hệ được sinh ra sau chiến thắng Điện Biên Phủ và lớn lên tại mảnh đất này, trở thành cán bộ giới thiệu tham quan bảo tàng Điện Biên Phủ. Góc nhìn thứ ba là nhà nghiên cứu sử học người Pháp André và nhà báo châu Phi Mohamed. Andre cũng đã từng có mặt trong đội quân đồn trú ở Điện Biên Phủ. Còn Mohamed trước kia cũng tham chiến và may mắn sống sót. Họ trở về Điện Biên Phủ để thăm lại chiến trường xưa, giải tỏa những nỗi niềm quá khứ, và tìm lại những mối ân tình kỳ lại nơi mảnh đất họ tìm được sự sống trong cái chết. Với cách viết lôi cuốn, cảm động, đan xen khéo léo tư liệu lịch sử, tác phẩm giúp bạn đọc hình dung được sự kỳ vĩ của chiến dịch, những tác động lịch sử đối với cuộc đời nhiều con người và nhiều thế hệ.

Điện Biên Phủ - Nhớ lại để suy ngẫm được viết bởi tác giả Trần Thái Bình. Ông là Hội viên Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, đã từng tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ. Ông đã dành nhiều thời gian nhìn lại những sự kiện trong trận quyết chiến chiến lược lớn ở Điện Biên Phủ năm 1954. Tác phẩm Điện Biên Phủ - Nhớ lại để suy ngẫm là tập hợp những tư liệu trực tiếp và gián tiếp, từ phía Việt Nam và nước ngoài, để độc giả thấy rõ hơn những ý nghĩa và bài học lịch sử từ sự kiện này.

Điện Biên Phủ - Những trang vàng lịch sử là tác phẩm của đại tá Hoàng Minh Phương, với lời đề tựa của đại tướng Võ Nguyên Giáp. Ông Hoàng Minh phương là trợ lý của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Phó Tư lệnh, tham mưu trưởng Quân đoàn 4, Trưởng khoa Lý luận chung - Viện Khoa học Quân sự bộ Quốc phòng. Với những cương vị như vậy, ông đã có nhiều hiểu biết về chiến dịch Điện Biên Phủ và chiến cuộc Đông Xuân 1953 - 1954 diễn ra trên cả nước ta và chiến trường hai nước anh em trên bán đảo Đông Dương thời ấy.

Tập sách được viết từ những tư liệu do tác giả thu thập, cộng thêm ký ức của chính ông, nhằm giúp bạn đọc hiểu rõ vì sao Điện Biên Phủ lúc đầu không có trong kế hoạch tác chiến của quân viễn chinh Pháp cũng như kế hoạch tác chiến của ta - về sau lại trở thành nơi diễn ra cuộc quyết chiến chiến lược vĩ đại.